W poszukiwaniu Antigonei...

Polskie strony popularyzujące archeologię często piszą o polskich projektach krajowych, a także zagranicznych. Niestety jeszcze nigdy nie spotkałam się z notkami na temat działań Uniwersytetu Gdańskiego. Szkoda, bo myślę, że warto byłoby zainteresować nimi świat, gdyż może przynieść to nieco korzyści. Choćby w postaci sponsoringu. Być może nie są to imponujące projekty, jednak trzeba przyznać, że wnoszą coś do nauki.

Opowiem Wam w związku z tym pokrótce historię badań prowadzonych w macedońskiej miejscowości położonej w malowniczej dolinie Vardaru- Negotino...

Archeolodzy z Uniwersytetu Gdańskiego (i w jednym przypadku z UMK) biorą udział w projekcie od 2009 roku wspólnie z Muzeum Narodowym Macedonii z siedzibą w Skopje oraz Hiszpańską Fundacją Studiów Klasycznych i Orientalnych (IVECO) w Walencji. Badania na Gradište (czyli grodzisku) trwają jednak już od 2006 roku, kiedy to podjęli się zadania pracownicy lokalnego muzeum.
Stanowisko kryje relikty starożytnego miasta pochodzącego z IV wieku p.n.e. i funkcjonującego do II wieku n.e. Historyczne przesłanki mówią nam, iż jest to Antigonea założona przez macedońskiego władcę Antygona Gonatasa. Do tej pory nie zostały one potwierdzone archeologicznie- wciąż nie natrafiono bowiem na ślady akropolu, którego obecność definiuje miasta hellenistyczne, brak także inskrypcji. Jednak kierownik badań, Goran Sanev, wierzy, że przyszłość rozjaśni te niewiadome, gdyż pozostałe elementy opisów pasują idealnie do stanowiska.

Rankiem przy pracy na stanowisku...

Stanowisko to jest najdalej na północ wysuniętym miastem, które znajdowało się pod wpływem kultury greckiej. Wszelkie inskrypcje stąd pochodzące są spisane alfabetem greckim, podczas gdy dalej używana była powszechnie łacina z odpowiednim jej systemem znaków (np. w pobliskim Stobi). Podobne zjawisko uwidacznia się w panującym stylu ceramiki, który wyparł rodzimy pajoński po śmierci Aleksandra III.

Okolice Negotino obfitują w złoża gliny wysokiej jakości. Do dziś lokalni garncarze korzystają z tego samego surowca, co ich antyczni koledzy po fachu. Miasto w czasach antycznych prawdopodobnie było lokalnym centrum wytwórstwa ceramicznego, o czym świadczą liczne znaleziska naczyń, terakoty i matryc do lamp.

Znaleziona w tym sezonie kamienna matryca do produkcji
 lamp oliwnych (źródło: utrinski.mk)

Tegoroczne wykopaliska odsłoniły wyłącznie mieszkalną część miasta- domy i ulice, gdzie znaleziono wiele zabytków ruchomych, w tym ok. 60 monet greckich i rzymskich. Rozpoczęto także prace nad monografią stanowiska.
Warto wspomnieć również, ze polski wkład w badania nie kończy się na wykopie. Nasi archeolodzy zajmowali się opracowywaniem i konserwacją znalezisk w negotińskim muzeum. Prace te są bardzo istotne, gdyż placówka nie zatrudnia odpowiednio wykwalifikowanych osób do takich zadań.

W Macedonii zainteresowanie badaniami wciąż rośnie. W miarę postępowania prac ujawnia się nam coraz wyraźniejszy obraz funkcjonowania domniemanej Antigonei. Badania mogą także pomóc w promocji gminy, znanej dziś z lokalnej produkcji win.

Skład polskiej części ekspedycji:
prof. dr hab. Nicholas Sekunda- kierownik polskiej ekipy badawczej,
dr Arkadiusz Koperkiewicz,
dr Wojciech Brillowski (UMK)
oraz pracujący w muzeum dr Sławomir Jędraszek i dr Piotr Walewski.
...
No i oczywiście my- studenci! ;)